شاتره چیست؟
شاتره با نام علمی: Fumaria officinalis گیاهی علفی است که در زمین های کشاورزی، باغ‌ها و… به ندرت رشد میکند. از این گیاه در میان عموم مردم و در طب سنتی با نام های متفاوتی یاد میشود پیت پاپارا ،بقله‌الملک و شاه‌ترج.
شاه‌تره یک گونه از سرده شاه‌ترگان و از تیره شقایقیان، علفی یکساله تا 80 سانتی متر ارتفاع با ساقه‌ای شکننده کوتاه و شاخه‌دار است. این گیاه دارای گل‌های رنگارنگ نامنظم و برگ‌های بریده‌است که چون با دست آن را نرم میکنند بوی دود میدهد و طعم تلخی دارد.
در ایران این گیاه اغلب در آب و هوای معتدل دامنه‌های زاگرس بخصوص در دشت های بیجار کردستان ، اقلید فارس و کوهسرخ یافت میشود.
این گیاه در آغاز زمان گلدهی چیده میشود و در چای ها، قرص، کپسول، لوسیون های چشم و عصاره ها استفاده میشود و این گیاه در فرانسه ، اسپانیا، استرالیا، اتریش،آمریکا،آفریقا،انگلستان شایع تر و معمول تر میباشد.
تاریخچه شاتره
این گیاه در دوران باستان به عنوان یک قدرت جادویی شناخته میشود. در آن زمان این گیاه را در آتش میسوزاندند،و معتقد بودند که دود این گیاه میتواند از جادو محافظت کند و ارواح شیطانی را دور کند و براساس یک افسانه باستانی ، این گیاه حاصل از یک دود ناگهانی از زمین بوجود می آید.
خواص شاتره
شاتره دارای طبع سردی است و در طب سنتی بیشتر برای درمان بیماری‌های کبدی و التهابات پوستی از آن استفاده میشود.
اسید فوماریک آن برای التیام اگزما موثر است و آلکالوییدهای آن در بهبود بیماری‌های کبدی و صفراوی پُر فایده است و به کبد در نقش سم‌زدایی کمک میکند و در تصفیه خون نقش بسزایی دارد.
تحقیقات اخیر نشان داده است شاتره ضدعفونی‌کننده، مسهل، کاهنده تپش قلب، آنتی‌هیستامین، ضداسپاسم، معرق، مدر، آرام‌بخش و مقوی معده است. عصاره این گیاه در بهبود بیماری‌های قلبی ـ عروقی بسیار موثر است.
زمانی که عملکرد کبد مطلوب شود، زردی پوست رفع، سموم بدن دفع، هورمون‌ها تنظیم، تب و سرفه ناشی از گرمی‌ها رفع، التهاب بدن التیام و باعث آرام شدن روح ورو روان میشود.
نگاهی اجمالی به خواص شاتره
1. تصفیه کننده خون
2. ضد یرقان
3. رفع حرارت
4. رفع صفرا
5. نشاط آور
6. درمان زخم های دهان
7. انسداد طحال
8. مدر (ادرار آور)
9. اشتها آور
10. رفع نارسائی های کبد
11. درمان عفونت های پوستی
12. تب بر
13. خارش بدن
14. درمان جزام
15. کم کننده غلظت خون
16. روشن کننده پوست
17. سودازدگی و بیماری‌های صفراوی
18. ضد تهوع
19. تقویت قوه بینایی و پاکسازی چشم
20.درمان کولیک صفراوی و میگرن
21. درمان و از بین بردن انگل های روده
22.
درمان آکنه
شاتره باعث پاکسازی پوست و درمان آکنه میشود و در نتیجه باعث زیبایی و درخشندگی پوست میشود.
ضد التهابی
این گیاه برای بهبودقرمزی و درد پوست، زخم ها،تورم و سایر اندام ها موثر است.
دیورتیک
این گیاه باعث میشود تا آب اضافی و سموم از بدن خارج شوند.
پاک کننده
شاتره به دلیل وجود آنتی اکسیدان های فراوان ،پاک کننده ای فوق العاده برای پاکسازی کبد و خون میباشد.
درمان پسوریازیس و اگزما
به دلیل خواص ضد التهابی که دارد ،برای درمان هر دوی این بیماری ها بسیار جوابگو هستند.
رفع جوشهای صورت
عرق شاتره بثورات پوستی (دانه‌ها و جوشهای پوستی که خارش دارند) را درمان، و پوست را پاکسازی میکند.
درمان خارش
این گیاه یک کرم یا پماد عالی برای رفع خارش میباشد.
درمان بیماری های کبدی
براساس آزمایشات انجام شده شاه تره میتواند بیماری های مربوط به کیسه صفرا و التهابات کبد را درمان کند و عملکرد کبد را تا 80 درصد بهبود ببخشد و از بوجود آمدن سنگ های کیسه صفرا نیز جلوگیری میکند و به عنوان یک ترکیب ضد اسپاسم مفصل کیسه صفرا استفاده میشود.
آرام بخش
این گیاه فشار خون را کاهش میدهد و باعث منظم شدن ضربان قلب میشود.
آرتریت
این گیاه به دلیل خواص ضد التهابی که دارد برای آرتریت و سایر بیماری ها مفصلی مناسب است.
آنتی اکسیدان
عرق این گیاه مفید حاوی آنتی اکسیدان های فراوانی است و حاوی مقدار زیادی آلکالوئید ، از قبیل پروتوپین، فوماریتین،میباشد که برای بسیاری از قسمت های بدن نیز مفید هستند.
شاتره به کاهش روند پیری کمک میکند همچنین دارای اسید های چرب میباشد که خود این ماده نیز از روند پیری جلوگیری میکند.
کمک به هضم غذا
این گیاه به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و هضم غذا کمک شایانی میکند. عرق شاتره به ترشح آنزیم های گوارشی کمک می کند و موجب می شود تا غذا به راحتی هضم شود.
همچنین برای افزایش اشتهای شما میتوانید یک لیوان از آن را میل نمایید زیرا این عرق با خواص خوبی که بر روی دستگاه گوارش می گذارد، عملکرد خوبی دارد.
ضد باکتریال
شاه تره، یک عامل ضد باکتری خوب میباشد که باسیل ها و عفونت های استاف را میکشد و از بین میبرد.
رفع مشکلات گوارشی
این گیاه تحریکات دستگاه گوارش ،نفخ،درد شکم،اسهال و یبوست را درمان میکند و تسکین میدهد.
مصرف شاتره در بارداری
در مورد مصرف این گیاه در طول دوران بارداری و شیردهی اطلاعات مفیدی وجود ندارد، بهتر است در این دوران برای مصرف عرق این گیاه با پزشک مشورت کنید.
نحوه مصرف شاتره
مصرف مقادیر زیاد دم‌کرده یا عرق دوآتشه شاتره به دلیل آلکالوییدهای فراوان باعث تشنج، لرزش و بی‌حسی بدن میشود و برای افراد سرد مزاج مفید نیست.
برای درمان مشکلات کبدی، صفراوی و پوستی بهتر است از جوشانده گیاه شاتره استفاده کنید. برای آن که از خواص درمانی عرق شاتره نفع بیشتری ببرید، خوب است آن را همراه عرق کاسنی مصرف کنید.
معایب عرق شاتره
1. مصرف بیش از اندازه عرق شاتره برای ریه مضر است، به همین دلیل بهتر است در زمان استفاده همراه با کاسنی که مصلح آن میباشد، مصرف شود.
2. این گیاه در مقدار های زیاد، میتواند سمی باشد و باعث تنگی نفس، اسهال شدید و گرفتگی عضلات شود.
نکته: اگر قصد دارید از این گیاه به عنوان درمان استفاده کنید حتما برای میزان مصرفی آن با متخصص مشورت نمایید.
3. گیاه شاتره با وجود خواص دارویی فراوان، از دسته گیاهان سمی به شمار می آید. بنابراین باید در مصرف آن جانب احتیاط را رعایت نمود، زیاده‌روی در مصرف این گیاه، باعث فلج عضلات صاف و دستگاه تنفس میشود.
مقدار مجاز مصرف شاتره 12 تا 20 گرم است و برای تهیه جوشانده آن 150 تا 200 گرم کفایت میکند.
4. استفاده از عرق‌های گیاهی در دوران بارداری باید با احتیاط همراه باشد، به طورکلی پزشکان طب سنتی می گویند، به علت وجود ترکیبات آلکالوئیدی سمی موجود در این گیاه در دوران بارداری و شیردهی باید مصرف شاتره بسیار کم باشد.
شیوه تهیه دمنوش شاتره
به 2 تا 4 گرم خشک شده گیاه یک لیوان آب جوش افزوده و 15 دقیقه بگذارید تا دم بکشد. بعد آن را صاف کنید و به‌صورت گرم قبل از غذا میل نمایید.
می‌توان روزانه سه وعده از این دمنوش میل کنید. جمعاً می‌توان 6 تا 12 گرم گیاه خشک شده را که سه لیوان دمنوش صاف شده است، در طول روز مصرف کرد.
