فواید درمانی زیره سبز
زیره سبز (L.Cuminum cyminum) یکی از دو نوع زیره موجود در طبیعت می باشد. زیره دانه ای معطر و ضد نفخ، یکساله و بدون کرک است. البته میوه زیره سبز کرک دار می باشد.
دو نوع زیره در دنیا وجود دارد به نام زیره سبز (با نام علمی:Cuminum cyminum) و زیره سیاه (با نام علمی:Carum carvil) وجود دارد.
زیره سبز
این نوع زیره هم به صورت پرورشی و هم خودرو یافت می شود. در ایران نوع پرورش این گیاه وجود دارد که از اجزای اصلی پودر کاری می باشد و در داروهای سنتی استفاده میشود و همچنین برای طعمدار کردن غذاها مورد استفاده قرار می گیرد.
ساقه علفی زیره با شیار دو تایی و سه تایی می باشد. زیره سبز از تیره چتریان (Apaiaceae) است.
چتریان
گیاهانی با ساقه های تهی، مانند هویج و جعفری هستند. گیاه زیره شبیه بوته هویج با برگهای به ارتفاع 20 الی 30 سانتی متر و بلندی گیاه زیره سبز 60 سانتی متر می باشد و برداشت آن با دست انجام می شود.
ساقه زیره باریک و براق و با ارتفاع 20 الی 30 سانتی متر می باشد. هر شاخه گیاه زیره تعداد 2 الی 3 زیر شاخه دارد که همگی به همان ارتفاع 20 تا 30 سانتی متر می رسند و به همین دلیل گیاه، سایبان یکنواخت دارد.
زیره سبز دارای برگهای براق و با ارتفاع 5 تا 10 سانتی متر است و گلها ی کوچک صورتی یا سفید دارد. دانه زیره مستطیل شکل و دارای کانال های روغنی و به رنگ قهوه ای-زرد دیده می شوند، دانه های زیره در یک میوه جای دارند که خشک می شوند.
انواع گیاه چتریان یا کرفسیان
هویج، کرفس، شوید، زیره سیاه، زیره سبز، رازیانه، بادیان، جعفری و چویل
سر گذشت زیره سبز
طبق تحقیقات بدست آمده این محصول از شام، منطقه ای در مدیترانه شرقی آمده و کشت خودرو آن به هزاره دوم قبل از میلاد می رسد. به جرات میتوان گفت که سال زیادی است که زیره به عنوان ادویه در غذاها مصرف می شود.
مردم کشور مصر باستان از زیره علاوه بر ادویه غذای استفاده های متفاوت دارد.
هندوستان زیره سبز را یک ماده سنتی میدانند و از آن استفاده های متفاوتی میکنند.
در مراکش از قدیم به عنوان ادویه اصلی در کنار غذاهای خود زیره سبز را داشته اند.
مناطق کشت زیره سبز
دوران رشد زیره سبز 3 الی 4 ماه و با دمای مناسب 25 الی 30 درجه سانتیگراد است، این گیاه یک محصول مقاوم در برابر گرمسیری یا نیمه گرمسیر و همچنین به خشکسالی می باشد.
اگر دما پایین باشد رنگ برگ زیره سبز از رنگ سبز به بنفش می رسد، در نتیجه آب و هوای مدیترانه ای مناسب کشت این محصول است تا در مدت 90 الی 120 روز در یک تابستان داغ به خوبی رشد کند.
دانه های زیره در برابر یخ زدگی بسیار آسیب پذیر می باشند و برای جلوگیری از این مسئله آن را با اسید سولفوریک 0.1 % سم پاشی کرده و آبیاری آن را قبل دوران یخبندان انجام می دهند. به دلیل اینکه نهال زیره سبز کم و ضعیف است بذرها را 8 ساعت قبل از کاشت خیس می کنند تا سبب تقویت گیاه در جوانه زدن شود.
رشد زیره سبز در زمین با خاک شور کار مشکلی است و برای رشد به خاکهای حاصلخیز، شنی و داشتن اکسیژن فراوان نیاز است. 300،000 تن زیره در جهان تولید می شود که 70% آن توسط هند و چین است. و همچنین حدود 63% از 90% زیره سبز تولید شده در جهان در هندوستان مورد استفاده قرار میگیرد.
خواص زیره سبز
خواص زیره سبز با زیره سیاه تفاوت هایی بسیار زیادی دارد. زیره سبز به عنوان طعم دهنده در محصولات خوراکی،تجاری و غذایی کاربرد فراوانی دارد و یکی از اساسی ترین مواد پودرهای کاری و چیلی می باشد.
به کمک تقطیر با بخار آب، روغن زیره سبز را تولید می کنند و برای مزه دار کردن چاشنی ها، نوشیدنی ها و دسرها قابل استفاده می باشد. از زیره سبز برای عطر موجود در لوسیون ها، عطرها و کرم ها استفاده می شود. زیره سبز یک ادویه خوراکی و غیر سمی می باشد اما امکان ایجاد آلرژی در آن وجود دارد.
خواص زیره سبز عبارتند از:
1.ضد تومور
2.ضد درد
3.ضد التهاب
4.کمک به تعریق بدن
5.سبب ازدیاد شیر در مادران شیرده
6.التیام دهنده زخم
7.ضد اسپاسم
8.ضد عفونی کننده
9.بی حس کننده
10.ضد چسبندگی پلاکت ها
11.ضد باکتری
12.ضد باروری
13.آنتی اکسیدان
14.تقویت کننده معده
15.تقویت کننده قوای جنسی
16.ضد نفخ
17.قارچ کش
18.دارای خاصیت استروژنی
19.قابض
20.تقویت کننده رحم
21.لارو کش
22. هضم کننده غذا
23. درمان اسهال
زیره سبز دارای خواص فوق العاده ایی می باشد. بیشترین خواص زیره را باید کمک به هضم، تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به گردش خون دانست.
دانه زیره سبز دارای مواد طبیعی هستند که مانند آنتی اکسیدان عمل کرده و احساس سلامتی در افراد را تقویت می کنند و پوست را در مقابل پیری حفظ می کند.
آزمایشاتی که با زیره سبز بر روی موشها انجام پذیرفته نشان داده است، موشها با مصرف زیره در مقابل سرطان روده بزرگ حفاظت شدند و طبق اعلام محققین از 9 گیاه آزمایش شده، زیره قوی ترین گیاه ضد سرطان شناخته شده است.
یکی دیگر از خواص پر فایده زیره کاهش قند است که افرادی دیابتی می توانند در درمان خود از این گیاه استفاده کنند. البته مصرف زیره در بیماران دیابتی باید با احتیاط باشد تا دچار افت شدید قند خون نشوند.
روغن زیره یکی از قویترین ضد عفونی کننده ها می باشد. این روغن باکتری هایی را که در مقابل هر نوع ضد عفونی کننده مقاومت داشته باشند را از بین میبرد. دانه های زیره خاصیت کاهش درد و التهاب دارند که طی آزمایشات انجام شده، اسانس زیره این خاصیت را دارا نمی باشد.
ماده “هیپولیپیدمی” ماده ای است که چربی مضر در بدن را کاهش می دهد و زیره که خاصیت “هیپولیپیدمی” دارد به کاهش کلسترول و در نتیجه آسیب رسانده به قلب جلوگیری می کند.
مخلوطی از پودر زیره با ماست به کاهش کلسترول کمک فراوانی میکند.
طبق مطالعات اعلام شده توسط محققین زیره سبز به احتمال زیاد سبب کاهش وزن می شود زیرا گروهی از خانم ها با زیره سبز مورد آزمایش قرار گرفتند و بخوبی نشان داد که کاهش وزن داشته اند.
عصاره این محصول در درمان اسپاسم گوارشی، تهوع و نفخ همراه با سندروم روده تحریک پذیر، بسیار تاثیر گذار است. مصرف زیره سبب تقویت حافظه می شود و حتی ممکن است به درمان بیماری پارکینسون کمک کند.
همانگونه که اشاره شد رویش زیره از قاره اروپا، افریقا و آسیا از زمانهای گذشته وجود داشته است، بنابراین ملل های مختلف با خواص آن آشنایی دارند و از آن استفاده می کنند.
این گیاه دارای طبیعت گرم و خشک و خاصیت آنتی اکسیدانی فراوان است. زیره سبب افزایش شیر مادر و برای دل درد کودکان مفید است.
زیره سبز رفع مشکلات مثانه و کلیه – دفع گاز روده و معده – ضدعفونی کننده – کاهش وزن از خواص متعدد زیره سبز می باشد.
در طب سنتی مراکش برای کاهش فشار خون و به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می شود.
ترکیبات، گونه و نوع اسانس زیره سبز با زیره سیاه کاملا متفاوت است و اثرات دارویی – درمانی این دو نوع زیره در برخی موارد تفاوت بسیار زیادی، و به همین دلیل میزان مصرف زیره سیاه در غذاها می تواند ده برابر زیره سبز باشد.
ترکیبات شیمیایی زیره سبز
ترکیبات شیمیایی زیره شامل، روغن رزین، تانن و اسانس است. با انجام عمل تقطیر میوه له شده، تحت تاثیر بخار آب می توان اسانس زیره که مایعی بی رنگ و در اثر ماندن زرد و به تدریج قهوه ای می شود، به دست آورد.
آلدئیدی بنام کومینول علت بوی زیره است. مقدار کومینول در زیره 30 الی50% بستگی به محل کشت این گیاه دارد.
مصرف زیره برای کاهش وزن
برای استفاده از زیره در لاغری ، روشهای متنوعی وجود دارد که می توان از آنها استفاده کرد.
1. دمنوش زیره سبز
افرادی که می خواهند وزن خود را کمتر کنند و به خوردن دمنوش علاقه دارند می توانند دمنوش زیره مصرف کنند.
پودر زیره را در یک فنجان آب جوش با هم مخلوط کنید و کمی نمک برای داشتن طمع بهتر به آن اضافه کنید به مدت 20 روز بعد از غذا این دمنوش را میل کنید.
2. پودر زیره و ماست
روش دیگر استفاده زیره برای کاهش وزن ، مصرف پودر زیره و ماست است. شما روزانه یک قاشق چایخوری ماست را با کمی پودر زیره مخلوط کنید و این ترکیب را بعد از هر وعده غذایی به مدت 15 روز استفاده کنید.
3.عرق زیره
این عرق گیاهی سرشار از فیبر است که موجب کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن می شود و مصرف روزانه یک فنجان از عرق زیره میتواند به شم برای رسید به وزن مطلوب خود کمک کند می توان عرق زیره را به همراه یک قاشق عسل طبیعی مصرف نمود. بهترین زمان برای مصرف عرق زیره، نیم ساعت قبل از وعده غذایی است.
4. دانه زیره
در این روش 2 قاشق غذاخوری دانه زیره را به مدت 5 الی 6 ساعت یا یک شب در آب خیس کنید. سپس، دانه ها را جوشانده و از صافی عبور دهید. در مرحله بعد با افزودن آب لیمو به این نوشیدنی می توان آن را مصرف نمود. این نوشیدنی را به مدت 2 هفته و با معده خالی میل کنید.
مصرف زیره سبز برای کودکان و نوزادان
زیره دارای اسانسی است که با عمل تقطیر تولید میشود. برای درمان دل درد و دل پیچه نوزاد میتوان چند قطره اسانس زیره را با روغن بادام مخلوط کرده بر روی شکم نوزاد ماساژ داد.
دیگر خواص زیره سبز
استرس و افسردگی
برخی از تحقیقات نشان داده است که زیره به دلیل داشتن آنتی اکسیدانهای بسیار در کاهش استرس و درمان افسردگی بسیار تاثیر گذار
است.
درمان اختلالات تنفسی
دانه این محصول مانند یک ماده دفع کننده و ضد انعقادی عمل می کند که به دفع و از بین بردن مخاط توسط ریه ها کمک می کند. علاوه بر این زیره سبز یک محرک و ضد عفونی کننده می باشد.
به عنوان نمونه در بیماری آسم که یک عارضه تنفسی است و موجب اسپاسم عضلانی برونش، تورم انقباض ریه ، افزایش تولید مخاط و ناتوانی در تنفس می شود .به طور کلی بیماری آسم به دلیل عفونت ، آلرژی ، آلودگی ، چاقی ، استرس و یا عدم تعادل هورمونی ایجاد می شود و زیره سبز به عنوان یک درمان طبیعی برای این بیماری به کار می رود.
غنی از آهن
آهن یکی از مهم ترین نیازهای بدن است. کبد و مغز استخوان قادر به ذخیره آهن هستند. بدون داشتن آهن در بدن ، سلول های اولیه در عضلات (میوگلوبین) توانایی نگهداری اکسیژن را ندارند و در نتیجه نمی توانند عملکرد درستی داشته باشند و منجر به ضعف عضلانی می شوند.
مغز انسان برای داشتن عملکرد صحیح به اکسیژن نیاز دارد. کمبود آهن خون ، موجب نرسیدن اکسیژن کافی به مغز می شود که باعث ضعف حافظه ، کاهش بهره وری و بی تفاوتی می شود. بنابراین تغذیه با مواد غذایی غنی از آهن مانند زیره سبز می توانند خطر اختلالات شناختی مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل را کاهش می دهد و همچنین از علائمی مانند خستگی، اضطراب، نقص شناختی و مسائل گوارشی جلوگیری می کند.
تقویت حافظه
زیره توانایی تحریک سیستم عصبی مرکزی را دارد که منجر به تقویت حافظه، بهبود عملکرد مغز و درمان بیماری پارکینسون می شود.
مواد مغذی موجود در زیره سبز
یک قاشق غذا خوری:
کربوهیدرات: 3 گرم
پروتئین: یک گرم
قند: صفر گرم
کالری: 22 گرم
کلسترول: صفر گرم
فیبر رژیمی:1 گرم
آهن:4 میلی گرم
کلسیم:56 میلی گرم
چربی: یک گرم
فیبر رژیمی: یک گرم
سدیم: 10 میلی گرم
روی:0.3 میلی گرم
ویتامین آ (A):76 واحد
پتاسیم:107 میلی گرم
منیزیم:22 میلی گرم
ویتامین سی (C):0.5 میلی گرم
ویتامین ای (E):0.2 میلی گرم
فسفر:30 میلی گرم
مس:0.1 میلیگرم تیامین:0.1 میلی گرمی (1 درصد DV)
نیاسین:0.3 میلیگرم
تیامین:0.1 میلی گرمی
ریبوفلاوین:0.1 میلیگرم
منگنز:0.2 میلی گرم
مضرات زیره سبز
محققین به این نتیجه رسیده اند که زیره سمی نمی باشد و مصرف آن بی ضرر است. اما میزان مناسب مصرف زیره به طور روزانه 300 تا 600 میلی گرم است . سه گروه باید در استفاده از زیره سبز دقت کامل داشته باشند.
1. افرادی که برخی اختلالات خونی دارند، زیره را بی رویه مصرف نکنند زیرا سبب لخته شدن خون خواهد شد.
2. گروه دوم افرادی که به هر شکل، مشکل قند خون دارند زیرا مصرف زیره سبز ممکن است میزان قند خون را پایین آورد در نتیجه افراد دیابتی باید مراقب علائم قند خون پایین (هیپوگلیسمی ) باشند.
3. بیمارانی که قرار است در معرض عمل جراحی قرار گیرند. این افراد حداقل دو هفته قبل از جراحی بهتر است، استفاده از زیره سبز را قطع نمایند.
طبق آزمایشات محققین، اعلام شده مصرف زیره تستسترون را سرکوب می کند و سبب کم شدن قدرت باروری در مردان می شود و همچنین زنان باردار از مصرف زیره اجتناب کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.
