خواص شیره خرما
شیره خرما خواص فراوان و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و جایگزین مناسبی برای مواد شیرین کننده تصفیه شده است، مصرف این شیره برای چاشت صبحگاهی انرژی روز را تامین می کند.
شیره‌ها جزو مواد غذایی انرژی زا بوده و برای مواقعی که بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد، بهترین غذا محسوب میشود. از جمله این شیره‌ها، شیره خرما میباشد.
خواص شیره خرما
شیره خرما طبعی گرم و خشک است و بهترین نوع مصرف آن برای همه مزاج ها این است که شیره را با سرکه بجوشانید و «سرکه شیره» را با کاهو میل نمایید شما میتوانید این شیره خوشمزه را بدون کاهو هم صرف کنید.
شیره‌ی خرما همان خواص خرما را دارد. حاوی فسفر و آهن است که مصرف آن در وعده‌ی صبحانه باعث فعال شدن سلول‌های عصبی و در ضمن مانع ایجاد کم خونی در افراد میشود. و همچنین برای سلامت دستگاه گوارش مفید بوده، باعث افزایش فعالیت باکتری های موجود در دستگاه گوارش میشود. شیره خرما، تسکین دهنده‌ی دردهای رماتیسمی و امراض شریانی و ریوی هستند.
این شیره حاوی قند طبیعی مواد معدنی، پروتئین و ویتامین هایی مانند B1، B2، B3 و B5 و همچنین A1 و C است که شما با مصرف این شیره دیگر نیازی به مولتی ویتامین ها ندارید. این شیره حاوی قندهای طبیعی مانند گلوکز، ساکارز و فروکتوز هستند و بهترین گزینه برای یک میان وعده به شمار می آید.
افرادی که به دنبال چاقی صورت یا افزایش وزن هستند مصرف این شیره به آنان توصیه میشود. البته در صورت زیاده روی در مصرف شیره اگر فرد بی تحرکی باشید به دلیل میزان بالای کالری آن باعث چاقی میشود، ولی در صورت انجام ورزش منظم، با استفاده از مصرف روزانه شیره خرما میتوانید به چاق شدن صورت خود کمک شایانی میکنید.
دیگر خواص شیره خرما
1. درمان کم خونی
شیره حاوی آهن و اسید فولیک فراوان است و به برطرف شدن و درمان کم خونی کمک می کند. فولات موجود در خرما خون ساز است به همین علت برای زنان باردار بسیار مفید میباشد. آهن طبیعی موجود در شیره خرما، باعث افزایش گلبول های قرمز خون می شود.
2. افزایش وزن
اگر وزنتان کم است و تمایل دارید وزنتان اضافه شود شیره خرما مصرف کنید. این شیره کالری بالایی دارد و مصرف روزانه آن سبب چاق شدن صورت می شود.
3. سلامت دستگاه گوارش
مصرف شیره باعث افزایش فعالیت باکتری های موجود در دستگاه گوارش میشود و ناراحتی های گوارشی را برطرف می کند و باعث ایجاد کلنی های باکتری های مفید در روده ها می شود.
4. درمان یبوست
فیبر موجود در شیره سبب می شود که خاصیت ملین داشته باشد و فرایند دفع را آسان کند مانع از یبوست شود.
5.صافی پوست
شیره خرما حاوی ویتامین C و D است که برای ویژگی الاستیک پوست شما بسیار مفید بوده و پوست را صاف تر می کند. شیره خرما خاصیت ضد پیری دارد و مانع از تجمع ملانین در بدن می شود. اما طبع شیره خرما گرم است واگر با گرمی های دیگر مانند ارده میل شود باعث ایجاد جوش های پوستی خواهد شد.
6. تقویت بینایی و شب کوری
شیره خرما به دلیل داشتن کاروتنوئید و ویتامین A از شب کوری که با علائمی مانند خشکی چشم و افزایش خطر ابتلا به عفونت همراه است ، جلوگیری و بینایی را تقویت می کند.
7. افزایش رشد موها
شیره خرما سرشار از آهن است و باعث افزایش گردش خون در زیر پوست شده و به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و رشد مو را افزایش می دهد.
8. تقویت و استحکام استخوانها
شیره به دلیل کلسیم و منیزیم موجود در آن سبب تقویت و استحکام استخوانها می شود. شیره خرما خاصیت ضد التهاب داشته و برای افرادی که دچار آرترزو و التهاب مفاصل هستند، مفید میباشد و در تسکین درد مفاصل و دردهای روماتیسمی موثر است.
9. رفع ضعف و خستگی
شیره سرشار از ویتامین های گروه B است و برای تعادل اعصاب، رفع خستگی و ضعف مفید می باشد . منیزیم و فسفر موجود در شیره خرما سلول های عصبی را تقویت و سر زنده نگه می دارید.
10. کاهش کلسترول خون
شیره چربی کمی دارد و فاقد کلسترول می باشد بنابراین با مصرف کنترل شده آن می توانید از مزایا شیرین کنندگی آن بهره برده و درنهایت کلسترول خود را نیز کنترل کنید.
11. شیره خرما سرشار از پروتئین
این شیره سرشار ازپروتئین است که به حفظ عضلات و ماهیچه ها کمک می کند. اگر ورزش می کنید برای تأمین پروتئین خود قبل تمرینات ورزشی از شیره خرما استفاده کنید تا کالری موردنظر را با پروتئین مفید در اختیار بدنتان قرار دهد.
12. زایمان را آسان تر می کند
خوردن شیره در دوران بارداری دهانه رحم بازتر وفرایند زایمان و وضع حمل را آسان تر می کند.
13. تقویت کننده قلب است.
14. مصرف آن هنگام صبح با صبحانه یا شیر ولرم، باعث فعال شدن سلول های عصبی می شود.
15. شیره به راحتی هضم می شود و انرژی زاست.
16. سموم را از کبد دفع می کند.
17. برای درمان گلودرد، تب و سرماخوردگی مفید است.
18.مصرف این شیره قدرت یادگیری کودکان و دانش آموزان را افزایش میدهد.
شیوه مصرف شیره خرما
برخی از مردم شیره خرما را برای صبحانه مصرف می کنند که بسیار انرژی زاست. مصرف شیره به عنوان میان وعده بسیار مفید است. برخی نیز از شیره به جای شکر در پختن حلوا استفاده می کنند. شیره با توجه به مواد مغذی، فیبر و آنتی اکسیدان هایی که در آن وجود دارد جایگزین خوبی برای شکر می باشد.
از عادات غذایی مرسوم مردمان بسیاری از شهرها مانند اراک ، همدان ، تبریز ، اردبیل و … خوردن «شیر برنج با شیره»، «برف با شیره»، «شیر با شیره» و «ارده با شیره» در زمستان است.
روش تهیه شیره خرما
شیره ی خرما به دو روش صنعتی و سنتی تهیه می شود:
روش صنعتی تهیه شیره خرما
در روش صنعتی شیره به کمک آب و اعمال حرارت، مواد جامد محلول در آب میوه ی کاملاً رسیده ارقام مختلف نخل خرما به نام علمی Phoenix dactylifera از خانواده Palmacea به دست می آید.
روش سنتی تهیه شیره خرما
1. شیوه جوشاندن (روش گرم)
• خرما را در دیگ های سر باز می ریزند و به اندازه وزن آن آب اضافه می کنند.
• مخلوط آب و خرما را حرارت می دهند تا شیره در آب حل گردد .
• حرارت را تا حدی که شیره به غلظت مورد نظر برسد ادامه می‌دهند.
• وقتی شیره به غلظت مورد نظر رسید ، مخلوط را صاف نموده و شیره را در ظرف های پلاستیکی یا حلب های فلزی می ریزند.
• تفاله باقی مانده را نیز به مصرف دام می‌رسانند.
2. تهیه شیره در حوضچه های سیمانی (روش سرد)
• در حوضچه هایی که 1 الی 1/5 متر از سطح زمین بلندتر است خرما را می ریزند.
• در اثر نیروی وزن خرماها به هم فشار می آورند و از سوراخی که در ته حوضچه تعبیه شده است شیره خارج شده و آن را جمع آوری می کنند.
• این نوع شیره طبیعی بوده و به آن شیره خرمای طبیعی می‌گویند.
• حوضچه‌های سیمانی را نیز در زبان محلی مدبسه می‌نامند.
3. تولید شیره به روش حصیر
• خرما را در سبد حصیری که از برگ خرما درست شده است می ریزند .
• شیره خرما در اثر فشار خرماها بر روی همدیگر از منافذ حصیر خارج می شود.
• این عمل بیشتر در جنوب کشور مناطقی مثل میناب مورد استفاده قرار میگیرد.
معایب تهیه شیره خرما به روش سنتی
- اصول بهداشتی در تولید و بسته بندی رعایت نمی شود.
- محصول تولیدی نامناسب و تیره رنگ است.
- راندمان تولید پایین است.
- غلظت شیره خرما پایین است.
- طعم شیره به علت وجود املاح معدنی ناخواسته در آن مناسب نیست.
نکاتی در مورد تهیه شیره خرما
1. در تهیه شیره بهتر است از خرماهای شیره دار استفاده کنید.
2.توجه داشته باشید که غلظت شیره نباید کم باشد زیرا زود کپک می زند.
3.شیره را می توانید در جای خشک و خنک و در درون ظرف در بسته به مدت 1 سال نگهداری کنید.
4.اگر از خرمای خشک برای درست کردن شیره استفاده کنید به مدت زمان طولانی تری برای پخت خرما نیازمند هستید.
جایگزینی شیره خرما به جای شکر در بستنی
ساکارز به دلیل ارتباط با برخی مشکلات سلامتی نظیر فشار خون، بیماری های قلبی، فساد دندان و چاقی، افزایش سطح گلوکز و انسولین خون به ویژه برای دیابتی ها مضر است.جایگزینی شیره به جای شکر در بستنی نرم از مشکلات ناشی از مصرف ساکارز به ویژه در دیابتی ها پیشگیری می کند. با توجه به تأثیر نوع قندها بر ویسکوزیته فاز غیر منجمد در بستنی که کریستالیزاسیون و رشد کریستال های یخ طی چرخه ذوب و انجماد هنگام حمل و نقل و نگهداری تحت تأثیر قرار می دهد برای شوک حرارتی و کیفیت محصول طی زمان ماندگاری پیشنهاد می شود.
تعاریف
بریکس: عبارت است از مقدار ماده خشک موجود در صد گرم محلول.
شیره خرما: عبارت است از مایع غلیظ دارای بریکس حداقل 67 درصد که در نتیجه استخراج کلیه مواد محلول موجود در خرما از طریق عملیات مختلف به دست می‌آید.
اسیدیته:
اسیدیته‌ی شیره در حدود مجاز 3/1 – 5/0 درصد اسیدیته بر حسب اسید استیک میباشد.
رنگ:
رنگ شیره باید شفاف بوده و تحت شرایط طبیعی و سالم به دست آمده باشد.
PH:
میزان PH شیره‌ی خرما باید در حدود مجاز 3/4 – 5/3 باشد.
مواد جامد محلول در آب:
میزان مواد جامد محلول در آب (بریکس) در شیره باید در حدود مجاز 73-67 درصد باشد.
خاکستر:
میزان خاکستر در شیره باید حداکثر 5/1 درصد باشد.
قندهای احیا کننده:
میزان قندهای احیا کننده موجود در شیره باید حداقل 58 درصد باشد.
قند غیر احیا:
میزان قند غیر احیا بر حسب ساکاروز موجود در شیره خرما باید حداکثر 4درصد بوده و نسبت فروکتوز به گلوکز در فرآورده باید حداقل 7/0 باشد.
طعم و بو:
شیره باید طعم و بوی طبیعی داشته باشد و عاری از هر گونه طعم و بوی حاصل از سوختگی، تخمیر، ترشیدگی و کپک‌زدگی باشد.
مواد خارجی:
فرآورده باید فاقد بقایای گیاهی مانند برگ، ساقه، پوست میوه و همچنین فاقد هرگونه آفت زنده و مرده و یا آثار بقایای آنها مانند تخم، لارو، شفیره و ذرات شن و خاک باشد.
آلاینده‌های فلزی:
آلاینده‌های فلزی در فرآورده نباید از حد تعیین شده در حد استاندارد، تجاوز نمایند.
مواد نگه‌دارنده:
استفاده از هر نوع مواد افزودنی به استثنای اسید سیتریک در این شیره غیرمجاز میباشد.
مقاومت در برابر شکرک زدگی:
شیره در دمای 4 درجه سانتی‌گراد در مقابل شکرک زدگی باید حداقل 48 ساعت مقاومت نماید.
نشانه گذاری:
بر روی برچسب بسته‌بندی این فرآورده موارد زیر باید به طور خوانا و به زبان فارسی نوشته شده باشند:
نام محصول، نام و نشانی تولید کننده، ذکر مواد متشکله به کار رفته، شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی، شماره سری ساخت، تاریخ تولید و انقضای مصرف، وزن خالص، ساخت جمهوری اسلامی ایران، شرایط نگهداری و میزان بریکس.
بسته بندی:
این فرآورده می‌تواند در شیشه، قوطی و انواع بسته‌بندی‌های مواد خوراکی در ظرف شکل داده شده از مواد پلیمری و ورقه‌های آلومینیومی مطابق استاندارد مربوطه بسته‌بندی شود.
مضرات شیره خرما
با وجود اینکه قند موجود در شیره جزو قندهای طبیعی بوده و ضرر کمتری برای بیماران دیابتی دارد، با این وجود زیاده روی در مصرف شیره خرما برای مبتلایان به دیابت مضر بوده و بایستی با احتیاط مصرف گردد.
زیاده روی در مصرف شیره خرما برای افراد دارای مزاج گرم مناسب نبوده، موجب غلیظ شدن صفرا و بروز جوش در صورت و بدن آنها میشود.
ارزش غذایی شیره خرما
خرما و شیره تهیه شده از آن، سرشار از انواع مواد مغذی و ویتامینها می باشد. از جمله عناصر مفید موجود در شیره و خرما، آهن، پتاسیم، پروتئین، فیبر غذایی، کلسیم، مس، منیزیم، منگنز، سلنیوم و روی و ویتامین های گروه B، ویتامین A و C می باشد.
